Zagrożenie życia ludzkiego wzrasta wraz ze wzrostem liczby osób przebywających w górach. To właśnie ono staje się koniecznością do podejmowania działań prewencyjnych, których podstawą jest system prognozowania i ostrzegania przed lawinami. Skuteczność tego systemu zależy od usprawnienia procesów zbierania, przekazywania i przetwarzania danych, wprowadzania nowoczesnych technik prognozowania oraz przesyłania ostrzeżeń i komunikatów do ośrodków decyzyjnych i społeczeństwa.
Podstawową informacją dotyczącą zagrożenia przez lawiny jest ustalany i ogłaszany stopień zagrożenia lawinowego w przyjętej w systemie światowym pięciostopniowej skali.
W Polsce stopień zagrożenia lawinowego dla Tatr ustala TOPR (Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe), współdziałające w tym zakresie Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Stanowi o tym zapis w Dzienniku Ustaw Nr 57 pozycja 358 rozdz. III, par.3.1. Zapis ten spowodował zawarcie w dniu 26,11,1998 roku porozumienia w tej dziedzinie pomiędzy IMGW Oddział w Krakowie a TOPR.
Stopień zagrożenia lawinowego wraz z innymi informacjami dotyczącymi warunków śniegowych publikowany jest codziennie w Komunikacie Lawinowym.
W celu opracowania prognozy stopnia zagrożenia lawinowego stworzono system na który składają się:
* obserwacje i pomiary meteorologiczne oraz pokrywy śnieżnej
* analizy i prognozy meteorologiczne oraz analizy i prognozy ewolucji pokrywy śnieżnej
* informacje i komunikaty o aktualnych i prognozowanych warunkach meteo oraz komunikaty o prognozowanym stopniu zagrożenia lawinowego
W chwili obecnej system jest modernizowany poprzez wprowadzanie do prognozy stopnia zagrożenia, francuskich modeli numerycznych dla symulacji czaso-przestrzennej ewolucji pokrywy śnieżnej. Modele te stworzone zostały i są wykorzystywane od szeregu lat w Meteo France.
Komunikat Lawinowy rozsyłany jest:
* na stronę internetową TOPR
* na stronę internetową IMGW (aktualnie jest tworzona)
* środków masowego przekazu – radio i TV (publiczne i komercyjne)
* Tatrzańskiego Parku Narodowego
* Polskich Kolei Linowych
* schronisk górskich
W realizacji zadania jakim jest ochrona życia ludzi przebywających w górach bądź w nie wyruszających, niezmiernie ważnym elementem jest edukacja. Edukacja powinna objaśnić znaczenie poszczególnych zwrotów i sformułowań, a także nauczyć społeczeństwo odczytywania informacji zawartych w Komunikacie. Niezbędna jest również znajomość Europejskiej Skali Zagrożenia Lawinowego. Jest istotnym „wyrobienie” nawyku wśród turystów i narciarzy, aby przed wyruszeniem w góry zapoznali się z informacjami zawartymi w Komunikacie Lawinowym, podjęli właściwą decyzję i przestrzegali reguł poruszania się w górach stosownie do panujących warunków. Wydaje się, iż jest to jedno z najtrudniejszych zadań do wykonania, a edukacja powinna być prowadzona również przez szeroko rozumiane media.
Autor:
MACIEJ KARZYŃSKI
Dział Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej,
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
Oddział Kraków
Źródło: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, serwis informacyjny o powodzi „Wielka Woda” – http:// powodz.info